ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ

bebekdoktoru.org

10-15 aylar arasında çocukların çoğu ilk, açıkça anlaşılabilen sözcüklerini söylerler ve sıklıkla "dede", baba" ya da "mama" gibi tekrarlayan heceleri söylerler. Çoğu bebek sıklıkla ilk olarak 'dede' sözcüğünü söyler.

Belirtici - algılayıcı konuşma gelişimi zamanları

Belirtici

• Sosyal gülümseme— 2 ay
• Anlaşılmaz sözler söyleme—6 ay
• Anne/baba (bilmeden)—8ay
• Anne/baba (bilerek)—10ay
• İlk kelime—11 ay
• 4- 6 kelime—16 ay
• 2 kelimelik cümle—21 ay
• Çoğul kullanımı—3 yaş

Algılayıcı

• Sese karşı uyanık olma—1 ay
• Sese karşı oryante olma—4 ay
• Anlaşılır 'hayır' —9ay
• El-kol hareketi ile verilen tek emirleri yerine getirme—12 ay
• Vücut bölümlerinden birini söyleme—18ay
• Verilen emirin 2 basamağını yerine getirme—24ay
• Verilen komutların tümünü yerine getirme—3 yaş

Konuşmanın normal gelişim süreci nasıldır?

Erken ses çıkarma (1-4 ay); Bebek,kumru sesi gibi yada agulama tarzında sesler çıkarır.

Anlaşılmaz sözler söylemek (3-15 ay): Anlaşılmaz sözler sesli ve sessiz harfleri içerip, artma ve azalma tarzında söylenen ses örnekleri duyulabilir. Kız ve erkek çocuklar çevresindeki duydukları yükselip alçalan ses tonu örneklerini taklit eder. Bu anlamsız konuşmaları daha sonra cümleye benzer konuşmalar takip edecektir.

Gerçek konuşmayı elde etme (18-50 ay): Gerçek konuşma, sınırlı sayıda ve kombine edilmiş sesleri içerir.

İstediklerini açık bir şekilde dile getirme (50-80 ay): Bazı çocuklar hala s, ş, z ve 1 yada r gibi sesleri açık olarak dile getirememektedir.

Sağır bebekler anlaşılmaz sesler çıkarır mı?

Evet. Anlaşılmaz sözler sağır ve duyan bebeklerde aynı zamanda başlar ama sağır bebekler normal anl.amlı konuşma sürecine girmeyince anlamsız sözleri söylemesi de durur.

Çocuklar hangi yaşlarda anlaşılır bir şekilde konuşur

Anlamlı konuşma her yıl yaklaşık %25 oranında artar. Bebek, 1 yaşında %25, 2 yaşında %50, 3 yaşında %75 ve 4 yaşında %100 oranında anlamlı olarak konuşur. Anlamlı konuşmada önemli gecikmeler olmadı dil öğrenimini daha da uzatabilir.

Dil gelişimi gecikmesinde hangi işaretlere dikkat edilmelidir?

Okul öncesi çocuklarda dil öğrenme probleminin tehlikeli sinyalleri:

6 ay: Sese cevapta kararsızlık yada cevapsızlık

9 ay: İsimle çağırmaya cevapsızlık

12 ay: Henüz anlamsız söz söylememe ya da durması

15 ay: Güle-güle’ye cevap vermeme, ayağa kalkmama

18 ay: Anne-babadan başka kelime söylememe

2 yaş: İki kelimelik cümle kuramama, hala anlaşılmaz yada fazlaca tekrarlama

2.5 yaş: Konuşmanın aile tarafından anlaşılamaması

3 yaş: Basit cümle kuramama

3.5 yaş: Konuşmanın yabancılar tarafından anlaşılamaması

4 yaş: İstediğini açık bir şekilde dile getirememe

5 yaş: Uygunsuz cümlelerin kurulması, ilerleyici kekeleme olması

6 yaş: Anormal unutma, tersine çevirme ya da kelime bulma problemi olması

7 yaş: Herhangi bir konuşma bozukluğu olması

1-15 yaş: İlerleyici monoton yada boğuk sesle konuşmak.

Hangi çocuklara duyma testi yapılması düşünülmelidir?

1-Çocuğun anne-babaya normal ilgi göstermemesi. (Bu en önemlisidir, çünkü duyma problemi olan çocuklarda sıklıkla ilk bulgudur. Ama ne yazık ki sıklıkla önemsenmemektedir)

2-Doğum ağırlığının < 1500 gram olması

3-Ailede çocukluk çağında duyma bozukluğu öyküsü olması

4-Dil ve/veya konuşmanın kazanılmasında gecikme

5-Doğum öncesi ve sonrasındaki enfeksiyonlar (Ör; Sitomegalo virüs, kızamıkçık, herpes, toksoplazmosiz, sifiliz)

6-Baş bölgesindeki yapısal bozukluklar (küçük çene, yarık damak)

7-Kan değişimi sınırını geçen aşırı sarılık

8-Geçirilmiş bakteriyel menenjit

9-Doğum esnasında aşırı oksijensiz kalma

10-Diğer gelişimsel bozukluklar (Ör; beyin gelişimindeki gerilik)

"Dil bağı" olan çocukların hangilerine cerrahi düzeltme yapılmalıdır?

Dil bağı yada dil altı bağının kalınlaşması yada kısalmasına bağlı dilin hareketlerinin kısıtlanmasıdır. Bir teoriye göre emmeyi ve konuşmayı engelleyebilir. Çocukların çoğunda dilin ucunda dudağa doğru olma eğilimdedir ve dilin hareket etmesine imkan verir. Cerrahi düzeltme gerekliliği kesin değildir ancak 2-4 yaşlarında konuşma problemleri oluşturuyorsa düşünülebilir.

Papağan Konuşması-Tekrarlayan Konuşma ve Kelimeleri Yutarak Konuşma, kekelemeden nasıl ayırt edilir

Kelimeleri yutarak konuşma, sıklıkla anlaşılmayan çok hızlı konuşmadır. Bütün kelimeleri, heceleri ve sesleri tekrarlama ve atlama vardır. Kekelemenin aksine ,çocukların bilinçli olarak konuşmalarını yavaşlatmaları yarar sağlar.

Papağan konuşması, tüm kelimelerin ve cümlelerin anlaşılabilir ve hızlı bir şekilde tekrar edilmesidir. Bu durum nörolojik hastalıklarla birlikte bulunabilir.

Kekelemesi olan çocukların ailelerine ne tavsiye edilmelidir?

Okul öncesi çağda kekeleme oldukça sık görülür. Bununla birlikte çocukların büyük bir kısmında kekeleme 5-6 yaşına kadar devam etmez.Ancak, ailesinde kekeleme geçiren kişilerin olması veya kekelemesine sebep olan olayın devam etmesi halinde kekeleme devam edebilir.

5-6 yaşından büyük kekeleme olan çocukları konuşma-dil uzmanı görmelidir.

5 yaşından küçük kekeleyen çocuğunuza şunları uygulayabilirsiniz.

1.Çocuklarınıza nasıl konuşacakları konusunda direktif vermeyiniz(yavaş konuş, yavaş nefes al gibi)

2.Çocuğunuzu gevşetin, kendi konuşma tavrına uygun kolay konuşmasına yardımcı olun.

3.Çocuğunuzun diğer çocuklarla ve yetişkinlerle rekabet etmesini önleyiniz ve sabırlı olunuz.

4.Çocuğunuzu sabırla dinleyiniz ve sabırlı olunuz.

5.Eğer 2-3 aydan daha uzun sürede akıcı bir şekilde konuşmaya dönmemişse bir konuşma uzmanına gösteriniz