Çocuğunuzda aynı yaştaki diğer çocukların davranışlarından
farklı davranışlar gözlüyorsanız kaygılanabilirsiniz. Bu davranışların otizm
belirtisi olabileceğini düşünüyorsanız otizmin ne olduğunu, sizi ve ailenizi ne
şekilde etkileyeceğini bilmek isteyebilirsiniz. Otizm, doğuştan gelen ya da
yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan karmaşık bir gelişimsel bozukluktur.
Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi
sorunlardan kaynaklandığı sanılmaktadır. Sizin hatanız değil! Otizme neler yol
açar? Bugün için bu soruya verilebilecek en doğru yanıt Otizme nelerin yol
açtığı bilinmiyor yanıtı olacaktır. Otizmin anne-babadan kalıtım yoluyla geçmiş
olabileceğinden kuşkulanılmaktadır. Dolayısıyla, bu yönde pek çok araştırma
yapılmaktadır. Ancak, henüz otizmin geni bulunabilmiş değildir. Otizmin
çevresel faktörlerle tetiklendiği düşünülmektedir. Otizme her çeşit toplumda,
ırkta ve ailede rastlanmaktadır. Dolayısıyla, bu özelliklerin hiç birinin
otizmle ilişkili olmadığı kabuledilmektedir. Öyleyse, otizmin çocuk yetiştirme
özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla ilişkisi yoktur. Yalnız
değilsiniz! Otizm, günümüzde rastlanan en yaygın nörolojik bozukluktur ve
Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi (Centers for Disease Control
Prevention)'nin 2012 verilerine göre 88'de 1 görülme sıklığı vardır. Bu
yaygınlık bilgileri Birleşik Devletler kaynaklı iken, ülkemizde otistik
bozukluğun yaygınlığına ilişkin henüz yeterli bilimsel veri bulunmamaktadır.
Otistik bozukluğun tüm ırklarda, etnik gruplarda ya da sosyal statüsü farklı
gruplarda görülebileceği, ailenin gelir durumu, yaşam biçimi ve eğitim düzeyi
ile otistik bozukluk arasında bir bağ olmadığı vurgulanmaktadır. Cinsiyetle
ilişkili olarak alanyazında farklı görülme sıklığı bilgileri bulunmasına
rağmen, ortak görüş, erkeklerde kızlardan daha fazla görüldüğüdür Otizm tanısı
alan çocukların çoğunda değişik derecelerde öğrenme güçlüğü ve zeka geriliği de
görülebilir. Otizm, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda adı çok
sık duyulan bir özel eğitim kategorisidir. Otizm terimi, zaman içinde yerini,
otizm spektrum bozuklukları (ASD - autism spectrum disorders) terimine
bırakmıştır. Otizm spektrum bozuklukları, yaygın gelişimsel bozukluklarla
(pervasive developmental disorders - PDD) eşanlamlı olup, ileri düzeyde ve
karmaşık bir gelişimsel yetersizlik anlamında kullanılmaktadır. Otizm ise, bu
şemsiye altında yer alan kategorilerden yalnızca biridir. Otizm spektrum
bozukluğu kavramı ile ilişkili belli başlı olgular şöyle sıralanabilir;
Otizm spektrum bozukluğunun nörolojik nedenlerden
kaynaklandığı sanılmaktadır. Otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin önemli
bir bölümünde (yaklaşık %35), beyindeki anormal elektrik hareketlerine bağlı
olarak; nöbet, istemsiz hareketler, bilinç yitimi vb. nörolojik sorunlar da
görülebilir.
Otizm spektrum bozukluğu bir ruh hastalığı değildir; ancak,
belirtileri bazı ruh hastalıklarını çağrıştırabilir.
Yapılan bilimsel araştırmalar, otizm spektrum bozukluğunun
çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin sosyal - ekonomik özellikleriyle
ilişkisi olmadığını göstermiştir.
Otizm spektrum bozukluğunun kalıtsal olabileceği yönünde
bulgular vardır; ancak, buna yol açan gen ya da genler henüz bulunmuş değildir.
Önceki yıllarda otizm spektrum bozukluğunun görülme oranının
500'de bir olduğu kabul edilirken, son verilere göre, otizm spektrum
bozukluğunun yaklaşık her 88 çocuktan birini etkilediği düşünülmektedir.
Ayrıca, erkeklerdeki yaygınlığı kızlardan dört kat fazladır.
Sanıldığının aksine, otizm spektrum bozukluğu tanılı
bireylerin çoğunda, farklı düzeylerde zeka geriliği görülür. Ayrıca, zeka
testlerinde, belli alanlar, diğer alanlara kıyasla çok daha geri çıkabilir.
Otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin pek azında
(yaklaşık %10), çok güçlü bellek, müzik yeteneği vb. üstün özelliklere
rastlanır.
Amerikan Psikiyatri
Birliği'nin 2000 yılında yayımladığı kılavuza göre (DSM-IV-TR), otizm spektrum
bozukluğu kapsamında beş ayrı kategori yer almaktadır:
Otizm (Otistik bozukluk)
Asperger sendromu
Atipik otizm (Başka türlü adlandırılamayan otistik/yaygın
gelişimsel bozukluk)
Çocukluk dezentegratif bozukluğu
Rett sendromu
KAYNAK:
http://www.tohumotizm.org.tr/
ALINTIDIR…
ARAŞTIRAN YAZAN:DAMLA
ÖZKAN…
